Hetta er ein frásøgn í orðum og myndum

Pætur í Nýggjusto (1920 - 2005)

Pætur í Nýggjustovu er tikin úr leikum sum frásøgumaður. Hoyr (og síggj) bara her:

Eg veit einki navn uttan Stórá um ánna, sum rennur í gjøgnum bygdina. Eg havi sæð navnið Dalá á onkrum korti, men tað er ikki eitt navn, ið er brúkt millum gjáarfólk. Men tó so! Tá ið vit komu heim um Dalagarð – heim í Dal - so kundu vit brúka navnið Dalá um tann partin av Stórá. Vanliga siga vit bara Áin. Hann ella hon er í Ánni, men tá ið vit veiddu síl í onkrari av teimum smáu áunum, so kundi vera tikið til: “Kom! Lat okkum heldur fara í Stórá.” - Hatta er nakað tað sama sum at fara norð á Dal (Ambadal) ella eystur á Dal (Skúvadal).

Áin hevði alt at siga fyri bygdina fyrr. Vatnvánirnar í húsunum vóru so vánaligar, at áin var álitið. Øll klæðini blivu skolað í ánni, og so fingust tey eisini við fisk, grind og vembur í ánni. Eingin hugsaði um ella tosaði um, at áin var skitin, men nú skal alt vera so reint, at eingin brúkar ánna til slíkt longur. Skitin má hon hava verið – bygdin var full av opnum køstum, og rennurnar fór beint í ánna – tað er ikki meir at siga um tað. 

(Hesi "stovunøvnini" í Ánni vera framborin soleiðis: Jákustoáin, Blásastoáin, Sámalstoáin, Hoyristoáin, Ólastoáin, Innistofossurin og Sjúrðastoáin. Eg haldi tað vera umráðandi at taka tað við her. Okkurt uppískoyti havi eg sjálvur tikið við, og tað havi eg sett í klombur (parantes)).

Hesa myndina tók Jóhan á Rætt 04.01.22

”Kært barn har mange navne.” Hetta mátti eg sanna hendan dagin, ið tann stóri brimskaðin hendi úti á Gulakletti. ”Nú fóru Íslandstrappurnar,» letur í Jóhan á Rætt, ið eg hitti har úti, eftir brimskaðan, ið hendi 04.01.22.  Navnið Íslandstrappurnar er mær ikki komið fyri oyru, hóast eg í mong ár havi gingið og tráspurt fólk um øll møgulig staðarnøvn. Í hesum førinum hava tey bara brúkt nøvnini Trappugrótið, Trøppugrótið og Trøppurnar.

Gubbi (Hans Edvard) á 80 ára degi sínum

Tað var altíð hugnaligt at støkka inn á gólvið Heimi í Horni við einum bandupptakara. Gubbi var altíð til dystin fús: ”Nú! Hvat vilt tú fáa at vita í dag?” Gubbakona klár við kaffinum, og so fór Gubbi í gongd:

"Tað er eitt spæl at ganga á fjall, síðani teir fóru at fóðra seyðin um várarnar. Vargurin er horvin. Tað var eitt sindur ójavnt fyrr. Kenningargongan Fyri Oman Rætt var góð at reka, og restin var eisini á góðari leið. Heimi í Dal var einki at reypa av. Har var vargur uppií  við hvørt. Á Fløtum var spakt, men Seinna gonga – Hjallarnir og Skúvadalur – har var ofta hundur. Í Sáttarenni var styggur seyður, áðrenn kenningin kom í 1950unum. Kenningin hjálpti væl. Og so var tað Líðin. Man tað ikki altíð hava verið meir ella minni vargur í Líðini? 

Sjúrður í Hoygarðinum, f. 1913, plagdi at fortelja, at í 1937, tá ið hann var á skurðfjalli í Líðini, vóru eini 25 veðurlomb úti, tá ið teir vóru komnir í rætt. So at taka uttanrætta, og tá fingu teir fleiri og komu pøstir aftur at húsum. Tað var ikki óvanligt longu tá. Tað árið – í 1937 – blivu 60 tikin í Líðini, 45 í Sáttarenni og 55 á Fløtum. Seyðurin var ikki stórur men almindiliga feitur – einar 6 merkur upp á seyðin.

Eldbjørn í Gamla Pakkhúsi (Eldbjørn Joensen, f. 1936) var fleiri ferðir og vitjaði Skraddaran í Danmark, og her hevur Eldbjørn nøkur minnir frá onkrum túrum:

 Hans Marius Debes (1888 - 1978)

Føðingardagur

Tá Skraddarin, sum vit nevndu hann, fylti 70, var eg til føðingardag hjá honum. Hann helt dagin heima við hús og kokkaðist sjálvur  Við honum vóru vit 6 fólk: Astrid Klein, Ólavur Bjørn, eg sjálvur og so Janus Øssursson og konan.  Janus og Skraddarin vóru vinir og kendust, frá hann sum ungur búði í Keypmannahavn. Janus var kendur  í Føroyingafelagnum og var við, tá tað føroyska flaggið varð teknað og tikið í brúk. Hugnalig løta, har Ólavur Bjørn og eg sótu og lýddu á, meðan tey eldru prátaðu.